EENDEN- EN VLEESKUIKENBEDRIJF FAMILIE STAAL
Aan de rand van Ermelo, in het buurtschap Telgt, staat het eenden- en vleeskuikenbedrijf van Erik en Roelie Staal. De klanten die in de landwinkel van de familie Staal komen, kopen bewust vlees zonder antibiotica. Erik: “Er zit hier weinig pluimvee in de buurt dus de ziektedruk is laag. Dat is de hoofdzaak dat wij het hier zonder antibiotica redden”.
Begin jaren zestig zijn de eerste eenden op het bedrijf gekomen. Tot en met 1997 liepen de eenden ook buiten, vandaar dat het bedrijf ook zo ingericht is. Bij veel bedrijven staan de stallen achter het woonhuis, maar bij Erik en Roelie staan de stallen verdeeld voor het woonhuis. Destijds moesten de eenden met drie weken het land op. En konden er ‘s winters geen eenden gehouden worden. Zodoende is de familie Staal er vleeskuikens bij gaan houden. In 1993 is de kuikenstal gebouwd. Vanaf 1998 bleven de eenden binnen. De kuikens zijn altijd gebleven, mede voor de risicospreiding.
Jubileum
Vorig jaar bestond het familiebedrijf 100 jaar. De opa van Roelie is hier ooit begonnen met een paar koeien en een kippenhok. In 1961 heeft Roelies vader het bedrijf overgenomen van haar opa. In de jaren ‘70 en ‘80 is er telkens wat bijgebouwd. In 1993 is Erik mee gaan draaien op het bedrijf. Eerst hebben ze nog gezamenlijk in maatschap gezeten met de ouders van Roelie en in 2000 hebben Erik en Roelie het bedrijf overgenomen. Ze zijn inmiddels de derde generatie op het bedrijf. Roelie Staal: “Vroeger had elke schuur zijn eigen naam. De schuur achter ons huis heette Tante Cor z’n hok. Die schuur wordt nu verbouwd en gaat dienen als opslag. Maar de naam Tante Cor z’n hok komt er zeker weer op te staan”.
Winkel
Erik Staal: “De winkel bestaat nu bijna 10 jaar en loopt eigenlijk vanaf dag één boven verwachting goed. Tijdens de coronacrisis hebben we weer een sprong gemaakt. In de supermarkt was het vol en druk dus kwamen de mensen naar onze winkel”. Waarop Roelie lachend antwoord: “Nou hier was het ook druk. Er stond een hele rij voor de winkel want door de coronaregels mochten er maar vier mensen tegelijk in de winkel”. Beiden concluderen ze dat het motto “koop lokaal” zijn uitwerking heeft. “Veel mensen zijn het gedoe rondom de stikstof zat en gaan de boeren steunen”. Achter de Landwinkel ligt sinds 2014 Groente- en pluktuin Arkeland. De familie Staal beheert de pluktuin niet zelf maar de geplukte bloemen en groenten kunnen wel worden afgerekend in de landwinkel. Op deze manier kunnen ze een totaalconcept aanbieden.
Antibioticavrij
Erik: “We gebruiken geen antibiotica, hierdoor is mijn uitval iets hoger dan bij andere bedrijven maar dat neem ik voor lief. Er zit hier weinig pluimvee in de buurt dus de ziektedruk is laag. Dat is de hoofdzaak dat wij het hier zonder antibiotica redden”. De klanten die in de landwinkel van de familie Staal komen, kopen bewust vlees zonder antibiotica. Het vlees is goedkoper dan biologisch vlees en dus aantrekkelijker. Erik en Roelie merken dat er in de landwinkel bewuster naar de prijs wordt gekeken en minder vlees wordt gekocht dan eerder. Mensen hebben minder te besteden door de hoge stroom- en gasprijzen op dit moment.
“Sinds we een warmtewisselaar hebben, hebben we helemaal geen medicijnen meer gebruikt. Door de warmtewisselaar hebben we ook een beter stalklimaat” vertelt Erik. In 2015 zijn er nieuwe regels met betrekking tot emissiearme huisvestingssystemen gekomen. Staal zat boven de maximaal toegestane emissiewaarden en was dus genoodzaakt een warmtewisselaar aan te schaffen.
Milieuvriendelijk
De familie Staal heeft dan wel geen Beter Leven kuikens maar is wel heel duurzaam bezig. De kuikens in de stal zijn tevreden en heel rustig. De stal wordt elektrisch verwarmd met een uniek verwarmingssysteem. Erik: “Toen we het systeem aanschaften wisten we nog niet dat de energie zó duur ging worden. Maar we waren sowieso al van plan om van het gas af te gaan. We zijn elektrisch gaan verwarmen met een “kraamkamer”. Dat zijn twee wanden die 6 meter uit elkaar staan. Daartussen zitten twee nippellijnen, een voerlijn en twee rijen met 20 warmtepanelen per rij. De eerste drie dagen zitten de kuikens tussen die twee wanden. Na drie dagen doen we één wand omhoog en na een week kunnen de kuikens de hele stal benutten. In het begin was het best lastig om de temperatuur goed te regelen, het is hele andere warmte dan gaswarmte”.
Stookkosten
De stookkosten per vleeskuiken zijn 8000 kWh per ronde. Omdat Staal zelf energie opwekt met de zonnepanelen, kan hij rekenen met een lage energieprijs van maximaal 2 cent per kuiken. Dat is erg uniek! Daar heeft wel een investering van ruim 4 euro excl. BTW per kuiken tegenover gestaan. Het is uiteindelijk een goede beslissing geweest met deze hoge gasprijzen.
Technische resultaten
Erik: “Bij de vleeskuikens hebben we een voederconversie tussen de 1,1 en 1,2 netto bij 1500 gram. Dat is bruto rond de 1,5. We leveren de kuikens met uitladen af rond de 1700 gram en met wegladen tussen de 2700 en 2800 gram. Bij de eenden hebben we een voederconversie tussen de 1,8 en 1,9 bruto bij 2900 gram. Tegenwoordig leveren we ze iets zwaarder af bij 6 weken”.
Strooisel
Het strooien van de eendenstallen gebeurt via buizen in de stal. Buiten staat de trekker met hakselaar die via een slangensysteem het strooisel naar binnen blaast. Een stalen buis gaat via het plafond helemaal naar achteren. Hieraan zitten meerdere aftakkingen met flexibele slangen per vak. Er wordt per hok gestrooid. Op deze manier blijven de eenden rustig, maar hoef je ook niet met de trekker in de stal te komen. Dit verkleint de kans op besmetting. Erik Staal: “We strooien al vanaf 2002 op deze manier en dat bevalt me prima”. De nippellijnen van de eenden hangen boven roosters, dus het strooisel wordt minder nat. Op den duur zal de nippellijn vervangen moeten gaan worden door speciale drinkcups. Zo’n drinkcup geeft de eend de mogelijkheid om zijn snavel en ogen te bevochtigingen en te reinigen. Zo kan de eend zijn natuurlijke poetsgedrag beter uitvoeren.
Coöperatief
Erik en Roelie Staal geven beide aan: “Wij zijn coöperatief!”. Ze hechten veel waarde aan prettige, langdurige relaties. Zo is Tomassen Duck-To B.V. al lange tijd afnemer van de eenden en worden de vleeskuikens altijd geslacht door Jan van Ee uit Stroe. Erik: “Ik ben totaal niet gevoelig voor voerprijzen. Ik heb door de jaren heen wel veel voerproeven gedaan, daardoor heb ik redelijk betrouwbare cijfers kunnen krijgen. We draaien over het algemeen het beste met het meest geconcentreerde voer”. Roelie Staal: “Tevredenheid speelt bij ons ook een rol. Het is belangrijk om tevreden te zijn als het goed loopt. Ik hou van op een menselijke manier met elkaar omgaan”. Waarop Erik aanhaakt: “Als we wat nodig hebben staan de bedrijven waar wij mee samenwerken ook altijd voor ons klaar”.
Toekomst
Erik Staal: “We fokken onze eenden op in één stal. De eenden worden vervolgens overgeplaatst naar drie stallen. De bezetting van de opfokstal is dus hoog, daarom zouden we graag een nieuwe
opfokstal bouwen. Maar we zitten kort bij een Natura2000 gebied, dus wat zijn ze met ons van plan”? Roelie: “We zitten 1,1 km bij dit gebied vandaan. Ze hadden het over een 1 km grens maar ze spreken nu al over een 2 km grens. Het is dus best onzeker. Wel zijn we alvast aan het uitrekenen wat het zou kosten om een nieuwe, ruimere opfokstal te laten bouwen en van de huidige opfokstal een afmeststal te maken”. Binnen de vergunning is er nog ruimte voor een nieuwe stal. Ze zouden graag een ruimere opfokstal willen, zodat er minder werkdruk is tijdens het uitmesten en de stal beter kan luchten. Maar natuurlijk ook zodat de bezetting in de stal iets lager wordt. Dirk, de opvolger, heeft weinig met kuikens en zou het liefst uitbreiden met eenden of misschien zelfs rosékalveren. Erik: “We hebben het overnemen van de boerderij altijd gestimuleerd bij onze kinderen. We vinden het mooi dat onze zoon Dirk het waarschijnlijk gaat overnemen. Onze dochter woont nu in Lunteren en verzorgt daar ook kippen en kalveren. Onze andere zoon is slager geworden. Verder willen we kijken hoe we onze eigen stroom kunnen gaan opslaan en we compleet
energieneutraal kunnen worden. We zijn hier geboren en getogen en willen gewoon door”! Roelie vertelt nog trots: “Ik vind het zo leuk dat mijn opa hier begonnen is en straks onze zoon verder gaat. Een echt familiebedrijf”. De familie Staal bereidt zich voor op de toekomst, ook al is deze, net als voor veel andere boeren, erg onzeker.
